ARMA - II


Nesneler Üzerinde Betimlenen Fibulaların Kimlik ve İkonografik Açıdan İncelenmesi

Identity and Iconographic Examination of Fibulae Depicted on Objects

Gül Tuğçe TOPRAK

ARMA II (2022) 71-160.

 Makalenin Tamamını PDF Olarak Görüntülemek İçin

Özet

Bu çalışma, farklı teknik ve amaçlarla tasvir sanatına konu olan fibulaların taşınır-taşınmaz arkeolojik kültür varlıkları üzerindeki betimlerinin epigrafik belgeler ve arkeolojik materyaller ışığında tipolojik ve kronolojik olarak sınıflandırılmasını amaçlamaktadır. Ayrıca bu uygulamaların amaçları ve coğrafyalar arası yansımalarını, sosyokültürel ve ikonografik açıdan incelemektedir. Çalışmanın konusunu oluşturan fibula tasvirli nesneler; steller, kabartmalar, figürinler, heykeller, amuletler, dokuma tezgâh ağırlıkları, seramikler, sikkeler, mozaik ve freskler ile bu gruplardan bağımsız örneklerin üzerinde kıyafetlerle ya da yalın olarak betimlenen eserlerdir. Literatürde fibulalar üzerine yürütülen çalışmaların ağırlıklı olarak nesnelerin tipoloji ve kronolojisi üzerine sürdürüldüğü görülmektedir. Çalışmada nesneler üzerinde tasvir edilen fibulalar ikonografik bir yaklaşımla değerlendirilerek, bu nesnelerin bir süs ya da kıyafet aparatı özelliklerinin çok ötesinde sembolik değerler barındırdığı tespit edilmiştir. Bu nedenle çalışma, anılan nesnelerin sembolik niteliklerini literatüre kazandırmayı amaçlamıştır. Çalışmanın ana konusunu oluşturmamasına karşın ikonografik bağlamın gerektirdiği ölçüde tasvirlerde fibulalarla ilintili nesnelerin sembolik değerleri de tartışılmıştır. Çalışma sonucunda fibulaların, ait oldukları dönem ve coğrafyaya göre farklı amaçlar ile betimlendikleri anlaşılmıştır. Bunlar bazen sadece kıyafetin bir parçası olarak görülür. Bazı durumlarda ise inançla ilgilidir. Anikonik yansımalar, ölü armağanları, apotropaik amaçlı olanlar dinle ilgililerdir. Bunların dışında statü, meslek, kimlik, ulus ve cinsiyet belirteci olarak da tasvir edildikleri anlaşılmıştır. Nesneler üzerinde betimlenen fibulalar çoğunlukla gerçek örneklerin tipolojileri ile paralellik göstermesine karşın imgesel örnekler de görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Fibulalar, Betim, İnanç, Kimlik, Nesne, Sembolizm.

Abstract

This study aims to classify the depictions of fibulas on the movable-immovable archaeological cultural assets of different techniques and purposes as typological and chronological in the light of epigraphic documents and archaeological materials. It also examines the aims and inter-geographical reflections of these applications from a socio-cultural and iconographic perspective. Objects with fibula depictions that form the subject of the study stelai, reliefs, figurines, sculptures, amulets, loom weights, ceramics, coins, mosaics, and frescoes are the works represented in clothing or in simple form on samples independent of these groups. The literature shows that studies on fibulae are mainly carried out on the typology and chronology of objects. The fibulae depicted on objects were evaluated in an iconographic approach in the study. These objects were determined to contain symbolic values beyond ornament or apparel attachment characteristics. Therefore, the study aims to provide literature with symbolic attributes of the objects mentioned. Although it does not constitute the major topic of the study, the symbolic values of objects related to fibulae were discussed in the depictions as required by the iconographic context. As a result of the study, it was understood that fibulae were represented for different purposes according to the period and geography they belonged. These sometimes only appear as part of the clothes. In some cases, it is just about belief. Aniconic reflections, grave goods, and things with apotropaic purposes are related to religion. Apart from these, it has been understood that they are also described as a sign of status, profession, identity, nationality, and gender. Although fibulae shown on objects are mainly parallel to the typologies of authentic examples, imaginary examples can also be seen.

Keywords: Fibulae, Depiction, Belief, Identity, Object, Symbolism.



ARMA: Archaeologia Maeandrica


Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Arkeoloji Bölümü, Aydın, TÜRKİYE.

+90 256 218 20 00 - 3471

armadergi@gmail.com


Flag Counter